Historia Wielunia

[strzelec Pacześ]

Witam

Po namowach Grześka postanowiłem założyć nowy temat o schronach w tej części województwa - który był pasem działania Armii "Łódź" w czasie kampanii wrześniowej w 1939 roku. Jest ich tam trochę i warto je obejżeć a ponieważ nie wszyscy wiedzą że coś takiego tam jest (przykładem może być zdziwienie Grześka kiedy dowiedział sie ode mnie o kilku z tych schronów w okolicy Widawy ), warto podać to do ogólnej wiadomości. Informacje o schronach będę uzupełniał w miarę możliwości namiarami tych schronów, ich zdjęciami oraz opisem działań bojowych w rejonach, w których te schrony się znajdują.

pzdr

[strzelec Pacześ]

W tej części województwa miała swój obszar operacyjny Armia "Łódź" (utworzona 23.03.1939r), i miała ona za zadanie obronę ważnych obszarów Łodzi i Piotrkowa, zabezpieczenie drogi do Warszawy przed głównym uderzeniem przeciwnika, a także ochrona koncentrującej się za plecami Armii "Łódź" - Armii "Prusy", W pasie działania Armii "Łódź" przebiegała ona od Uniejowa na styku z Armią "Poznań" w górę rzek Warty i Widawki przez miasta Warta, Sieradz, Widawa, Szczerców do Rząsawy, dalej wzdłuż pasa wydm przez Rozprzę do Sulejowa. Pozycję rozbudowano na prawym brzegu obu rzek. Obronę podzielono na 4 odcinki: Sieradz (Linia Warty), Widawa, Szczerców, Rozprza-Księży Młyn. W celu usprawnienia dowodzenia dnia 31.08.1939 r. ze składu Armii "Łódź" wydzielono 2 grupy operacyjne. Pierwsza pod dowództwem gen. Dindorf-Ankowicz obsadzała odcinek Sieradz, a pozostałe odcinki przypisano do Go Piotrków (dca gen. Thomee). W pasie tym dowódca armii "Łódź" gen. Rómmel planował wzniesienie linii umocnień fortyfikacyjnych stałych i ziemnych.
Tyle plany. Prawda była jednak inna - brak pieniędzy na tego typu plany, brak materiałów na budowę schronów oraz przywiązywana większa waga do zasiewów wykonywanych na terenach przyszłych placów budowy schronów spowodowały, że prace nad budową schronów uległy delikatnie mówiąc poślizgowi w związku z czym zdołano zbudować tylko około 46 schronów żelbetowych i 12 ziemno-drewnianych. W tym 2 były nie dokończone, np. w okolicy Magdalenowa obok skończonego schronu obserwacyjnego wylana została tylko płyta fundamentowa schronu tradytorowego jednostronnego (zdjęcie być może dołącze jak się ociepli ).
Skupiska schronów znajdują się w okolicach miejscowości i wsi:
-Sieradz (5 sztuk),
-Beleń - Strońsko (7 sztuk),
-Widawa (6 sztuk),
-Lubiec (4 sztuki),
-Faustynów (4 sztuki),
-Magdalenów (6 schronów),
-Oleśnik (3 schrony),
-Rozprza (1 schron),
-Glinno (6 sztuk schronów),
-Kamionacz (4 sztuki),
-Mnichów (1 schron).
Prace przy wznoszeniu schronów rozpoczęto po 24.06.1939 r. kiedy to Sztab Główny zezwolił na rozpoczęcie budowy umocnień polowych na przyszłych pozycjach obronnych. Zwzg na brak fachowców wojskowych w tych dziedzinach i braki materiałowe prace posuwały się w wolnym tempie. Krótki okres czasu jaki pozostał na budowę schronów spowodował iż prace planowano prowadzić na wszystkich odcinkach w tym samym czasie, z uwzględnieniem najważniejszych kierunków spodziewanego ataku, w oparciu o plany typowych obiektów zamieszczonych w "Instrukcji Saperskiej" (niedawno załączone - patrz niżej). Do 1.09.1939 r. zaplanowanych prac nie zdążono ukończyć, wielu schronów nie wykonano wcale, a część z obiektów była w różnym stopniu ukończenia prac. Schrony które już były wykończone nie były zamaskowane, a beton jeszcze nie stężał. Rozmieszczenie schronów na odcinkach nie jest ciągłe, między tradytorami występują martwe pola (nawet teraz przy odrobinie wyobraźni można domyślic się ich pola ostrzału - widać od razu że w części obiektów nie ma wzajemnego pokrywania się ostrzałów ckmów w schronach). Tylko w niektórych przypadkach schrony te współpracują ze sobą ogniowo, broniąc podejść do sąsiednich schronów. Zaplanowano także wysadzenie większości mostów na najważniejszych rzekach w okolicy.

[strzelec Pacześ]

Pierwsze skupisko schronów po drodze z Łodzi do Wielunia znajduje się w okolicach Widawy (w Rogóźnie należy skręcić na Łask). Schrony znajduja się w okolicach wsi Ligota, Grabno i Zamość. Schrony znajdują się w lesie.
Schron numer 1A znajduje się ww wsi Ligota (brak stropu).



Reszta schronów znajduje sie w okolicach wsi Zamość i Grabno. Numer 1 tradytorowy dwustronny (strasznie zarośnięty i zaśmiecony - kilkanaście metrów od rzeki) znajduje się we wsi Grabno, jej południowy skraj w poblizu zakola rzeki Grabii.
Schron numer 2, 3, 4, 5 znajdują się w lesie. Schron numer 5 znajduje się niedaleko torów kolejowych, można do niego dotrzeć od tamtej strony lub wzdłuż linii okopów prowadzących od schronu numer 4 - bardzo łatwo jest trafić tylko trzeba iść wzdłuż ich linii.

[link widoczny dla zalogowanych]

A oto schron numer 3 razem ze mną:
[link widoczny dla zalogowanych]
Oraz inne strony tegoż schronu:
[link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych]


A to z kolei schron numer 4:
[link widoczny dla zalogowanych]


pzdr

[strzelec Pacześ]

Witam ponownie. Tym razem przedstawię Wam schron tradytorowy dwustronny, jest to ciekawostka ponieważ jest on identyczny jak zwykły schron tradytorowy z tym wyjątkiej że jest jakby połączony z drugim takim samym schronem tylnymi ścianami. We wnętrzu jednak nie ma ścianki - jest jedno pomieszcenie bojowe z dwiema strzelnicami naprzeciwległymi. Oto taki schron, który znajduje się we wsi Grabno na zakolu rzeki Grabii. Jest on zarośnięty i strasznie zaśmiecony - slatego zdjęcia są cienkie bo drzewa wszystko zasłaniały. Jednak mam nadzieje, że się Wam spodobają:
Ogólnie to wyglada właśnie tak (pociesznie nawet):

[link widoczny dla zalogowanych]

Oto zbliżenie jednej z jego strzelnic:

[link widoczny dla zalogowanych]

tutaj z kolei widzimy zbliżenie części schronu i krzaczorów:

[link widoczny dla zalogowanych]

pzdr

[strzelec Pacześ]

Chciałem tylko jeszcze dodać że schrony w okolicach - Grabno-Zamość były w pasie działań 28 DP a dokładniej schrony te obsadzał 36 pp - ppłk-a Ziemskiego. Na tym odcinku nie było bezpośredniego nacisku ze strony nieprzyjaciela. Niemcy ograniczyli się tylko o nekającego użycia artylerii i lotnictwa. Dywizja wycofała się w nocy 5 na 6 września z powodu takiego rozkazu a nie przewagi wroga.

[strzelec Pacześ]

Tym razem zajmiemy się schronem numer 2 nieopodal wsi Grabno, znajduje się on w lesie nad rzeką Grabią. Jedzie się tam drogą przez wieś Zamość, potem skręca w lewo przed mostem i jedzie wzdłuż rzeki aż do lasku i w nim na skrzyżowaniu polnych dróg skręca w lewo w lasek i tam po lewo znajduje się on. Jeśli będziecie się tam wybierać dam wam dobrą radę - nie wjeżdżajcie za blisko schronu - na piach dookoła niego jeśli nie przyjechaliście Honkerem. Polonez co prawda sobie poradzil przy pomocy lewarka i gałęzi ale zabawy było pełno Oto zdjęcia schronu:

[link widoczny dla zalogowanych]

Oto drugie ujęcie schronu plus pewien zielony wehikuł :

[link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych]

I to już koniec fotek tego arcyciekawego schronu.

[Grzegorz Nowak (W)]

co do rysunku schronu - - dodam że był to standardowy typ polskiego schronu jednostrzelnicowego - takie można znaleźć w całym kraju - i pod Częstochową i pod Mławą...
podobny do schronu jednostrzelnicowego był schron dwustrzelnicowy - druga strzelnica była lustrzanym odbiciem tej pierwszej...
mam pytanie - wie ktoś kiedy opracowano wzór tego schronu? i czy przypadkiem nie opracowano go do budowy w pasie umocnień na granicy wschodniej, a na zachodzie kraju zdecydowano się skorzystać z gotowego wzorca??
nie jestem pewien, proszę o potwierdzenie...
a nie orientujesz się Piotrek, czy na wysuniętej pozycji obsadzanej 1.09 były wybudowane jakieś umocnienia?
na "logikę" wydaje się, że nie - fizycznie nie było czasu aby cokolwiek betonowego postawić, ale pewnie jakieś okopy wojsko wykonało...

co do uwagi o 28 DP, a w szczególności 36 pp Legii Akademickiej - ten to pułk właśnie bronił Wielunia w 1939, a dokladnie bronił na linii Dzietrzniki, Wierzbie, Ożarów Wróblew, Krzyworzeka, Mokrsko i Skolin, druga linia - Kurów, Turów, Gaszyn

[strzelec Pacześ]

Cóż myśle że skoro główna linia obrony była nieco oddalona od granicy PL-D i 29 sierpnia (jako ciekawostke podam że to był wtorek ) Rómmel wziął część swojego wojska, nawet większą (3 dywizje) i wypchnął ich prawie na samą granicę, a na linii warty i widawki zostawił jedynie załogi bezpieczeństwa, np. niektóre bataliony 28 DP, która przybyła nad Widawkę w ostatnich dniach sierpnia, wprost z transportów pomaszerowała ku granicy, to oczywistym jest że zdążyli wykonać jedynie ogólne ukrycia ziemno-drewniane i okopy ziemne, które nie były wystarczająco rozbudowane. Tamte obszary były zbyt blisko granicy i nikt tam nic nie budował z betonu (chodzi oczywiście tylko o schrony). Myśle, że było to z kilku powodów a najważniejszymi były dwa - po pierwsze zbyt bliskie umieszczenie linii obrony przy granicy mogło spowodować zbyt wczesne ich wykrycie i zniszczenie zaraz przed przystapieniem do walki przez lotnictwo i takie umiejscowienie linii było praktyczniejsze ze względów strategicznych, co prawda zostały wykryte przez nieprzyjaciela ale swoje zadanie w pewnym stopniu spełniły - blokowały przez jakis czas marsz na Łodź i dalej na Warszawę oraz pozwalały przegrupować się większym oddziałom za ich plecami, druga sprawą był trywialny teraz problem a mianowicie nie prowokowanie Niemnców budową umocnień zaraz na granicy państwowej co mogło skutkować przyspieszeniem wojny pod powodem mobilizacji naszych wojsk gotowych do ataku na biedne Niemcy. Takie są moje osobiste przemyślenia jeśli ktoś się nie zgadza to proszę o wyrażenie swojego zdania lub o sprostowanie.

[Wojtek]

Panowie, nie jestem pewien czy wiem o czym tu jest mowa, ale te posty to konkrety... brawo. Muszę uzupełnić moje niedostatki z historii II wojny...

[strzelec Pacześ]

I to jest oto ostatni schron z grupy schronów tradytorowych znajdujących się w okolicy wsi Grabno-Zamość. Schron ten nosi numer 5. Podobno niedaleko od niego można znaleźć ślady placu budowy jednak ja niczego takiego nie widziałem, a może za słabo szukałem. Nie przedłużając oto jego foty:

[link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych]

Zeby trafić do tego schronu można kierować się w dwojaki sposób. Można dojść do niego idąc wzdłuz linii okopów od schronu numer 4 (kierować się można wg odgłosów przejeżdżających co jakiś czas pociągów (jednak nie ręczę za to) lub można iść wzdłuż torów które krzyżują się z droga prowadzą ca od Józefowa do Rogóźna. Na skrzyżowaniu z torami należy skręcić w prawo i iść aż dokąd zobaczymy lasku brzozowego (młody taki) i schron jest gdzieś tam wśród tych drzewek. Tea pierwsza metoda jest pewniejsza. To tyle ode mnie.

[strzelec Pacześ]

Dziękuję za tę pochwałę (bo chyba to była pochwała ) będę sie starał nadal. Dzisiaj nowa porcja zdjęć i informacji o schronach:

[link widoczny dla zalogowanych]

Oto schron numer 1 znajdujący się w Faustynowie nieopodal leśnej drogi, z odstrzeloną przelotnią:

[link widoczny dla zalogowanych]

Oraz inne jego ujęcie, na którym widać odstrzeloną przelotnię i przy dużym wysiłku można odczytać jego nazwę: "GROŹNY".

[link widoczny dla zalogowanych]

W tym rejonie toczyły się ciężkie walki z Niemcami. Polacy wycofali się stamtąd 5 września 1939 roku.

[strzelec Pacześ]

Oto zdjęcia schronu numer 2 znajdującego się w samym środku wsi niemal, w gołym polu dzięki temu będąc we wsi trzeba kierować się na kępke krzaków i drzewek z pomiedzy których wystaje schron numer 2 - banalna sprawa żeby tam trafić . Schron nosi nazwę GROM. Oto jego zdjęcie:

[link widoczny dla zalogowanych]

Oraz zbliżenie jego przelotni a dokładniej nazwy schronu:

[link widoczny dla zalogowanych]

Dodam że dotarcie do Faustynowa, jadąc od strony Józefowa (przez wieś, do jej końca) przez las było skomplikowane, nie mówiąc że trudne - chodzi mi oczywiście o drogę której nie znałem i kierowałem się tylko wg mapy. Teren też nie był sprzyjający ale to nie był problem dla polskiego Hummera (jest na innych zdjęciach) ale opłaciło się myslę, co widać na zdjęciach . Dodam że największe trudności mielismy z odnalezieniem schronu numer 4 który znajduje się na zboczu górki bardzo przysypany ziemią (niestety nie mam narazie zdjęć numeru 3 i 4 - ale poczekajcie do maja).

[strzelec Pacześ]

Witam

Liczę na jakieś odpowiedzi, pytania, propozycje, zdjęcia, opowieści związane ze schronami lub inne wiadomoci na temat schronów z 1939 roku w naszym województwie.

pzdr

[strzelec Pacześ]

A oto plan schronu tradytorowego na CKM o wytrzymałości typu "A".

[link widoczny dla zalogowanych]

Jest to schron jednostronny.

[strzelec Pacześ]

Witam

Po przeczytaniu i przejżeniu powyższych moich postów uznałem że zrobił się niezlły kocioł pomieszały się miasta i schrony. Postanowiłem więc zrobić z tym porządek i poustawiać posty wg nazw miejscowości lub numerów schronów. Tak więc pierwszą grupą schronów jest grupoa w Grabnie i Zamościu, dalej jest Faustynów i dalej będzie Strońsk - zdjęcia z odkopywania schronu przez naszą grupę oraz zdjęcia z inscenizacji która potem się tam odbyła, dodam ze z udziałem naszej grupy i oczywiście moim własnym .

Narazie Postanowiłem wrzucić na forum plany schronów tradytorowych, ale uwaga - dwustronnych, uważam że jest to ciekawostka ponieważ nie miałem możliwości przebywać w takim schronie. Tak więc nie przedłużając:
Plan schronu tradytorowego, rodzaj pierwszy:

[link widoczny dla zalogowanych]

Oraz rodzaj drugi:

[link widoczny dla zalogowanych]

Jak można zauważyć różnią się od siebie kątem nachylenia ścianki osłaniającej strzelnicę przed wrzuceniem ładunku do srodka ze strony z której nie ma wejście (z tamtej strony często biegł okop - wszystkie schrony maja teraz wejście zasypane po próg, ale oryginalnie próg miał wysokość ok 50 kilku centymetrów około a na dole (znaczy w przelotni) była posadzka - czyli część płyty fundamentowej i okop biegł przez przelotnię, żeby poruszanie się było bezpieczniejsze bo okop jest bezpieczniejszy niż poruszanie się po odkrytym terenie zwłaszcza w czasie walki, i dalej do innych stanowisk lub do drugiego schronu (tak jak w przypadku schronów 4 i 5 w Grabnie Zamościu). Myślę że można zobaczyć to na planach schronów) i z tamtej strony nie było potrzeba żadnej ścianki.